بیماری تب­ برفکی

آشنایی با بیماری تب­برفکی

تب­برفکی چیست؟

بیماری تب­برفکی یکی از مسری­ترین و پرضررترین و مهمترین بیماری­های دام­های زوج سم اهلی است که با ایجاد تاول و زخم در دهان و سم و پستان و پوزه و گاهی در اطراف پایه شاخ همراه است. این بیماری در قلب نوزاد دام­ها یعنی گوساله­ها و بره­ها و بزغاله­ها ممکن است ایجاد نکروز و مرگ بافتی نماید و باعث تلفات آنها شود. بنابراین هنگامی که بیماری در فصل زایش گوسفندان و بزها شایع می­شود باعث تلفات و خسارات سنگین در بره­ها و بزغاله­ها می­­گردد.

آیا نشانه­های بالینی بیماری تب­برفکی در همه دام­ها یکسان است؟

نشانه­های بالینی بیماری تب­برفکی در حیوانات مختلف، تقریبا مشابه است. با اینهمه این علایم در گوسفند و بز بسیار خفیف­تر از گاو است و ظهور تاول در دهان و پستان و سم که مهمترین نشانه بیماری است در گوسفند و بز کمتر دیده می­شود و لنگش مهمترین نشانه ظاهری بیماری در گوسفند و بز می­باشد.

راه­های انتقال بیماری تب برفکی کدامند؟

بیماری تب­برفکی می­تواند به روش­های مختلف وارد یک گله سالم شود. مهمترین این راه­ها به قرار زیر است:

1 - ویروس تب­برفکی همراه ذرات یا قطرات­ریز تنفسی دام­های آلوده می­تواند منتشر و باعث آلودگی دام­های سالم شود. با توجه به خشکی و گرمای هوا این روش انتقال در ایران زیاد اهمیت ندارد.

2 - دامداران، دلالان، دامپزشکان، تکنسین­های دامپزشکی و تلقیح مصنوعی و بازدیدکنندگان از دامداری و وسایل و ابزارهای آنها می­توانند باعث انتقال بیماری به دام­ها و گله­های دیگر شوند.

3 – کامیون­های حمل کود به علت ریخت و پاش کود آلوده می­توانند باعث انتقال بیماری شوند.

4 - دامی که وارد یک دامداری و یا پرواربندی می­شود بخصوص اگر از میادین دام خریداری شده باشد ممکن است آلوده شده باشد، حتی احتمال دارد  دام در مسیرحمل تا دامداری و به علت آلودگی کامیون حمل و نقل آلوده شود. دامی که در میدان دام و یا در مسیر و در داخل کامیون آلوده می­شود ممکن است به دلایلی هیچگونه علایم بالینی نشان ندهد ولی ویروس در بدن آن تکثیر یابد و دفع شود و باعث بیماری در دام­های دامداری جدید که وارد آن می­شود گردد.

5 - گاهی محل دامداری که دام­ها وارد آن می­شوند آلوده است و باعث بیماری دام­های ورودی می­گردد. این به خصوص در پرواربندی­ها اتفاق می­افتد که همیشه دام­ها در آن در حال جابجایی است.

6 - در بیشتر بیماری­های عفونی و در هنگام بیماری تب­برفکی قبل از آنکه بیماری از نظر بالینی در دام قابل مشاهده باشد می­توان میکروب بیماری را در خون و سایر بافت­های دام مشاهده کرد. بنابراین ریختن خون دام­ها در کوچه و خیابان و مزارع می­تواند باعث آلودگی محیط و انتقال بیماری شود.

7 - معمولا امعاء و احشاء و اعضای دامی که در اثر بیماری تب برفکی تلف می­شود مملو از ویروس عامل بیماری است. بنابراین رها کردن لاشه­ها و عدم دفن آنها می­تواند باعث انتشار بیماری گردد.

چگونه می­توان از بیماری تب­برفکی جلوگیری کرد؟

برای پیشگیری و کنترل وریشه­کنی بیماری تب­برفکی باید از آلودگی محیط جلوگیری کرد. برای جلوگیری از آلودگی محیط باید لاشه­های تلفات را دفن کرد و از کشتار دام­ها در بیرون از کشتارگاه­ها پرهیز نمود.

همچنین باید در هنگام ورود افراد به دامداری و حمل ونقل کود دقت نمود تا موارد بهداشتی را رعایت نمایند و باعث انتقال بیماری به دامداری نشوند. کامیون­های حمل دام و کود نباید از میان دام­های سالم رد شوند.

واکسیناسیون تب­برفکی در پیشگیری از بیماری چه نقشی دارد؟

واکسن تب­برفکی به صورت کامل نمی­­تواند از وقوع بیماری جلوگیری نماید و اگر میزان ورود ویروس به بدن از حد معینی افزایش یابد با وجود واکسیناسیون، بیماری در دام­ها ظاهر می­شود. بنابراین برای آنکه بیماری رخ ندهد باید از آلودگی محیط با ویروس تب­برفکی جلوگیری کرد. برای اینکار باید لاشه­ها را دفن نمود، دام­ها را فقط در کشتارگاه کشتار کرد، به هنگام ورود به دام­داری­ها بهداشت را رعایت نمود و بعد از خرید دام از میادین دام و قبل از وارد کردن آنها به گله، مدتی آنها را در قرنطینه نگهداری کرد.

استفاده از مواد ضدعفونی نیز در پیشگیری از بیماری و کاهش آلودگی محیط بسیار موثر است.